leiderschap
Leiderschap is geen op zichzelf staand iets. Het is onlosmakelijk verbonden met de persoon die het leiderschap vormgeeft. Je zou dus kunnen zeggen: toon me je leiderschap en ik zal je zeggen wie je bent.
In de manier waarop je je leiderschap invult, maak je zichtbaar hoe je omgaat met kansen, weerstand, verleiding, valkuilen en waarden. Daarom is het te mager om leiderschap plat te slaan tot iets banaals als een verzameling vaardigheden of een manier om (veel) geld te verdienen. Leiderschap krijgt meer glans en wordt pas werkelijk uitdagend, inspirerend en relevant als je het beoefent als levenskunst.
levenskunst
Levenskunst is een leerweg, een oefenpraktijk. Het is zelfzorg en zelfcultivering. De levenskunstenaar werkt aan een mooi en goed leven. Dat goede leven is niet bedoeld in de benauwende betekenis van de (deugd)ethiek of de kleinburgerlijke moraal. In de context van de levenskunst leid je een goed leven als je maximaal gebruik maakt van je aard en aanleg in een evenwichtige relatie met je omgeving op een manier die aansluit bij de mogelijkheden die de omstandigheden bieden.
Het beoogde resultaat is een bewust leven dat je vormgeeft zoals een kunstenaar met zorg, aandacht en vakmanschap een kunstwerk maakt en zichzelf daarin uitdrukt. Het levenskunstwerk wordt gekenmerkt door de drie dimensies uit de vorige paragraaf:
- zelfkennis en zelfbewustzijn,
- een waarachtige verhouding tot je omgeving en
- een goed gebruik van de mogelijkheden die in het moment besloten liggen.
leiderschap als levenskunst
Leiderschap als levenskunst is dus leiderschap dat je met zorg en aandacht ontwikkelt. Door het cultiveren van de balans in jezelf en het onderhouden van een evenwichtige (machts)relatie met je omgeving ben je in staat bewust en effectief te handelen in de gelaagde complexiteit en dynamiek van de werkelijkheid. Daardoor geef je onder alle omstandigheden vorm aan betekenisvol en effectief leiderschap.
Wie leiderschap als levenskunst beoefent, beperkt daarmee ook het risico op falend leiderschap. Als leiders falen, komt dat meestal door mentale scheefgroei, vertroebelde machtsrelaties en onvoldoende voeling met de tijd en de omstandigheden. Maar al te vaak veroorzaken zelfzuchtige en incompetente leiders misstanden en ongelukken in organisaties of in de samenleving.
Dat voorkom je door je (zelf)bewustzijn en je vermogen tot (zelf)correctie te cultiveren. Leiderschap als levenskunst is dan ook de aangewezen weg voor wie afbreukrisico’s in leiderschap wil vermijden en richting wil geven aan een bevredigende, inspirerende en relevante loopbaan als leider.
hoe doe je dat?
Oefening en reflectie zijn onlosmakelijk verbonden met de praktijk van zelfcultivering. Daar ben je nooit klaar mee. De ontwikkeling van karakter en wijsheid is voor iedereen een eigen, unieke weg. Die weg is niet in een systeem of in een methode vastgelegd. Het mag dan een cliché zijn maar het is wel waar: je eigen weg ontstaat door hem te gaan.
Om je zicht helder te houden en navelstaarderij of zelfbedrog te voorkomen, is het verstandig om daarbij ook gebruik te maken van onafhankelijke, onbevooroordeelde en effectieve ondersteuning in de vorm van reflectiegesprekken.