Iedereen heeft er wel eens mee te maken: onuitstaanbare consultants, botte projectmanagers, manipulerende veranderaars en andere externe plaaggeesten. Ze worden ingehuurd om te helpen maar zijn te vaak bezig met zelfprofilering en altijd op zoek naar uitbreiding van invloed en werk.
Tijdens de introductie bij een nieuwe klant ontmoette ik ooit een manager die er wel klaar mee was. Met het mes waarmee hij zijn appel schilde wees hij priemend mijn kant uit: “Jou overleef ik ook!” Om het niet spannender te maken dan het is: we hebben elkáár overleefd!
Aan deze bijzondere kennismaking moest ik denken toen ik onlangs zag hoe een externe met pochend, intimiderend en neerbuigend gedrag haar hand overspeelde.
Nu is niets menselijks mij vreemd, dus ik bezwijk ook weleens voor de verleiding meer ego en zelfzuchtigheid te tonen dan wenselijk is. Deze blog post is daarmee dus ook zelfreflectie.
Waar komt dit onproductieve en irritante gedrag vandaan?
Om op deze vraag een antwoord te vinden ben ik bij mijzelf te rade gegaan en heb ik er met een aantal mensen over gesproken. Dat heeft een rijtje mogelijke oorzaken opgeleverd:
1. Externen weten natuurlijk ook wel dat ze niet alles weten / kunnen / durven maar ze zijn bang dat hun imperfectie niet geaccepteerd wordt. Die angst is niet altijd onbegrijpelijk. Regelmatig liggen externen onder een vergrootglas en wordt iedere imperfectie uitvergroot en uitgebuit. In zwakke ogenblikken hoopt de externe zich met een suggestie van onaanraakbaarheid hiertegen te wapenen of te beschermen.
2. Onbekend maakt onbemind … en ook een externe wil bemind worden. Als de liefde ontbreekt, is het zwaktebod snel gevonden: bewonderd of gevreesd willen worden. Dat uit zich dan bijvoorbeeld in opschepperij over al die wapenfeiten uit het verleden of intimidatie op basis van positie of goede relaties met ‘de top’.
3. Sommige externen worstelen met het onverwerkte verlies van een vorige baan/positie en zouden veel liever ‘weer gewoon een goede baan’ hebben. Nog altijd zijn er mensen die gaan “ondernemen” omdat ze (zijn gaan) geloven dat ze kansloos zijn op de arbeidsmarkt en zich daarom maar beter kunnen laten inhuren. Dat idee is natuurlijk vrij zot. Externen worden normaal gesproken namelijk ingehuurd om iets toe te voegen en niet omdat ze iets tekort komen! Een kat in het nauw maakt echter rare sprongen. Een gebrekkig zelfbewustzijn in combinatie met angst vindt in de uitvoering van een opdracht vaak een vreemde uitweg.
4. Sommige mensen hebben zichzelf nu eenmaal heel erg dwingend geconditioneerd om onvoorwaardelijk en voluit onuitstaanbaar en zelfzuchtig te zijn. Deze mensen zijn letterlijk ‘voor zichzelf begonnen’ en niet voor hun klanten. Ze zijn voer voor psychologen en zouden in een ideale wereld pas na een geslaagde behandeling worden ingehuurd. Hoogmoed, eerzucht, geldingsdrang en hebzucht zijn te genezen! Al heb ik zelf op dit punt meer baat gehad bij de filosofie dan bij de psychologie …
Als je een aanvulling op dit rijtje hebt, hoop ik dat je deze blog post met jouw reactie wilt verrijken!
Wat zouden we er aan kunnen doen?
Organisatorische en procedurele mogelijkheden om met dit probleem om te gaan, sla ik over. Veel liever vraag ik aandacht voor een (intra- en inter)menselijke benadering.
Ooit vond ik het klef en veel te gemakkelijk toen een coach tegen mij zei: “Heb het goed met jezelf en heb het goed met elkaar!” Inmiddels weet ik dat succes in een opdracht hiermee begint. Als we elkaars (en onze eigen!) onvolkomenheden niet kunnen verdragen, mislukt iedere samenwerking en strandt iedere poging tot persoonlijke groei.
Dat ‘verdragen’ van onvolkomenheden betekent daarom ook niet dat je ze dus maar laat voor wat ze zijn. Het is juist deze acceptatie van de realiteit die verbetering mogelijk maakt. Zodra je geen energie meer stopt in onaanraakbaarheid en ego-gedoe ontstaat de vrije ruimte die nodig is om betekenisvol te zijn.
Dat lijkt misschien zoetsappige pietpraat maar dat is het zeker niet. Er is maar weinig zo confronterend als het onder ogen zien van de (onvolmaakte) realiteit … vooral als het over jezelf gaat!
Het verruimen van je bewustzijn en het durven loslaten van je conditionering maken nieuwe ontdekkingen mogelijk. Die ontdekkingen gaan zowel over jezelf als over je relatie met anderen. Door een onbevreesde reflectie op die ontdekkingen wordt het mogelijk en zelfs aantrekkelijk om irritant bokito-gedrag te overwinnen.
Ik wens je een vrij en onbekommerd excelleren in iedere opdracht … of je het nu doet in loondienst of als Zigeuner Zonder Pressie!